Okul öncesi yıllar, diğer yaşam dönemleriyle kıyaslandığında gelişimin farklı yönlerinin birbiriyle ilişkisinin yoğun olduğu, kişilik gelişimimin temellerinin atıldığı bir zaman dilimidir ve bu dönemdeki yaşantılar sonraki dönemler üzerinde de belirleyicidir. Bu nedenle değerler eğitiminin bu yaş grubunda verilmeye başlaması oldukça önemlidir. Değerler eğitiminin, çocuğun kendine güvenini geliştirdiği, akademik ve yaşamsal başarısını olumlu yönde etkilediği sağlıklı bir toplum meydana gelmesinde katkıda bulunduğu ifade edilmektedir
“Okul öncesi dönemde hangi değerler nasıl kazandırılmalı?” sorusu çerçevesinde altı farklı temel değere yer verilmektedir. Bu değerler: “Sevgi, saygı, sorumluluk, empati, yardımlaşma ve dürüstlük” olarak sıralanmaktadır. Belirlenen bu temel değerler çerçevesinde sınıf içi etkinlikler uygulanarak bu kazanımların edinilmesi için çalışmalar yapılmaktadır.
Örnek değer olarak “sevgi”yi ele alacak olursak öncelikle bir günlük plan hazırlanır. Plan kapsamı içerisinde sevgi ile ilgili şarkılar, oyunlar, sanat etkinlikleri hikâyeler ve sosyal çalışmalar yer alır.
Erken çocukluk dönemi, gelişim ve temel hareket becerilerin kazanılmasında kritik bir dönem olarak bilinmektedir. Çocuklarda temel hareket becerilerinin kazanılmasında büyüme ve gelişmenin etkisi vardır. Bunun yanında temel hareket becerilerinin dengeli bir biçimde geliştirilmesinde, çocuklara verilen fırsatlar ve hareket eğitimi önemli bir rol oynamaktadır. Okul öncesi dönem eğitiminde, en az önem verilen etkinliklerin başında beden eğitimi gelmektedir. Oysa çocuklarda yürüme, koşma, sıçrama gibi temel hareketler yanında eğilmek, bükülmek, elle bir nesneyi fırlatmak gibi becerilerin erken yıllardan itibaren desteklenmesi diğer gelişim alanlarını da doğrudan etkilediği için büyük önem arz etmektedir. Beden eğitimi araştırıcı düşünme ve problem çözme becerileri gelişimi, kavram gelişimi gibi bilişsel becerileri desteklemektedir. Küçük ve büyük kas motor gelişimi, duygusal ve toplumsal yaşam becerilerinin gelişimini desteklemektedir. Beden eğitimi etkinlikleri ile çocuğun bedensel farkındalığı artırılmakta, yaşam boyu spor alışkanlığının alt yapısı hazırlanmaktadır. Sonuç olarak; beden eğitimi sayesinde çocuklar, hareket becerilerinden çok daha fazlasını elde etmektedirler. Bu çalışmada okul öncesi dönemde beden eğitimi ve spor etkinliklerinin önemi, uygulamada dikkat edilecek noktalar, beden eğitiminde kullanılan temel etkinlikler ve öğretim model ve yöntemlerine yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Okul öncesi dönem; Beden eğitimi ve spor; Hareket gelişimi.
Küçük yaş grubuyla yabancı dil çalışmaları çocuklara ancak, hedeflenen dili sevdirebilmekle mümkündür. Çocuk, ancak sevdiği bir şeyi kabullenir ve ister, sevmediği bir şeyi istemez ve reddeder, bu yaklaşım yabancı dil için de geçerlidir. Çocukların konuya büyük yaş grubu öğrencileri gibi rasyonel bakması veya yaklaşması mümkün değildir. Dolayısıyla dili sevdirmek, yapılan her çalışmanın bir parçası olmalıdır. Bu durumda, küçük yaş grubu için aşağıdaki maddeler dil öğretiminde önemli noktalar olarak sıralanabilir.
Her çocuğun öğrenme özelliklerine uygun çalışma ve alıştırmalar yapılmalıdır.
Ders üniteleri çok çeşitlilik sunmalıdır
Çocuk ancak kendi istediğinde konuşmalı, asla konuşmaya zorlanmamalıdır.
Çocuğun yabancı dili kullanabilmesi için eyleme dayalı bağlamlar ve ortamlar oluşturulmalıdır.
Dil gelişimi her zaman pozitif bir süreç olarak değerlendirilmelidir
Çocuğun kendi öğrenme özelliklerini fark edebilmesi için gerekli çalışmalar yapılmalıdır
Çocuk çeşitli öğrenme tekniklerini tanımalı ve kendi gelişimini kendi çizebilmelidir.
İngilizce dil eğitimine 3 yaşından önce başlamak, çocuğun dili öğrenmesinde oldukça etkilidir. Ana dili dışında İngilizce de konuşulan ortamlarda bulunan çocuk her iki dili de rahatlıkla öğrenebiliyor. Bu yüzden bazı noktalara dikkat ederek çocuklara çok erken yaşlardan itibaren, kolay bir şekilde İngilizce öğretilebilir.
Çocuklara İngilizce öğretmede kullanılan yöntemler, yaşlara göre farklılık gösterir. Araştırmalara göre çocuklar için 0-6 yaş arası dönem yabancı dil öğrenmek için en iyi zamandır. Bu dönemde çocuk daha çok duyduğunu tekrar ve taklit yoluyla öğrenir. Televizyon, radyo gibi işitsel kaynaklar etkin rol oynar. Çocuklar sevdiği şeyleri yapmaktan ve taklit etmekten hoşlanırlar ve sevdiği şeyler üzerinden dil öğretmek daha etkili olur. Örneğin, İngilizce çizgi film izlemek çok faydalı olacaktır. Okul öncesi dönemde çocuklarla yapılabilecek aktivitelerden bazıları şunlardır:
Gösteri (Demonstration)Soru-cevap• Drama ve rol yapma• Benzetim• İkili çalışmalar ve grup çalışmaları• Pandomim• Storytelling
Çocuğumuza kendi anadilinin dışında başka bir dil kazandırır.
Yabancı dil öğreniminin, gelişen dünyaya ayak uydurmadaki önemi inkar edilemeyecek ölçüdedir.
Çocuğa, ikinci dil ile birlikte yeni ve farklı kültür/dünya bakış açısının ve düşünme tarzının sağlanması ve böylece kendi özelliğini ve özünü daha etkin ve belirgin şekilde fark etmesi sağlanır
. Çocuk, genel gelişiminin desteklenmesi, öğrenme yetisinin daha iyi noktaya ulaşması sırasında yeni ve farklı öğrenme tekniklerini tanır
. Kendi öğrenmeyi öğrenme süreçlerini geliştirir. Bu durum ileriki okul yaşamında diğer derslerinde de doğrudan veya dolaylı başarı getirecektir.
Drama çocukların hayal güçlerini ve yaratıcıklarını destekleyen, yaşantı yoluyla öğrenmelerini sağlayan bir yöntemdir ve bir eğitim yöntemi olarak dramanın amacı, çocukta doğuştan var olan üreticiliği geliştirmektir. –mış gibi yapma olarak ifade edilen drama ile çocuklar üretici bir yolculuğa çıkmakta, bu yolculukları sırasında yaşantı yoluyla öğrenmektedirler. Dramanın çocukların gelişimini bütüncül olarak destekleme özelliği vardır. Çocuk bir duyguyu, düşünceyi, olayı doğaçlama, rol oynama gibi teknikleri kullanarak sergilerken tüm gelişim alanları olumlu yönde desteklenmiş olur. Çocuklar için hazırlanan eğitim programlarında drama etkinliğine yer verilmesinin yaralarları arasında üreticiı düşünmeyi teşvik etme, öğrenilenlerin kalıcı olmasını sağlama, eleştirel düşünme, dinleme, işbirliğini yapma ve empatik becerinin gelişimini destekleme, pozitif bakış açısı ile bakmayı kazandırma, gelişim alanlarını destekleme sayılabilir Ayrıca drama; çocuğun, kendini özgürce ifade etmesi, hoşgörülü, demokratik ve üretici bir kişilik geliştirmesi, bağımsız düşünebilmesi, olaylara çok yönlü bakabilmesi ve kendini tanıması açısından etkili bir eğitim yöntemi olarak düşünülmektedir Okul öncesinde drama çalışmalarına katılan çocuk, üretici davranışlarla yeni yollar bulma ve rol oynamayla çatışmaları çözme kapasitesini geliştirir. Çocukta grup içinde bağımsız olma, kurallara uyma, birlikte karar verme becerisi gelişir, doğru ahlaki yargılar oluşur Çocukların kendileri ve içinde yaşadıkları çevreleri ile ilgili bilgilerini artırır, kendilerine ve çevreye karşı duyarlı olmaları ve olumlu tutum oluşturmalarına destek olur, yaşanılan çevreye karşı duyarlılık kazandırır. Drama alternatif dünyaları çocuklara tanıtır ve farklı bakış açılarına saygı geliştirir Çocuklar gerçek dünyadaki bilgi ve deneyimlerini dramada hayali bir dünya üretmek için kullanır ve dramada tasarladıkları durumları ve rolleri tanımlarken olayları ve ilişkileri incelemeyi öğrenirler. Bunların yanı sıra, çocuklar girdikleri rollerle özdeşim kurarak ilişkileri, olayları araştırırlar. Bunun sonucunda da çocukların kendilerini ifade etmeleri, başkalarına karşı duyarlı olmaları ve grupla bir şeyler yapmaları desteklenir
Okul öncesi eğitim programında yer alan etkinlik türlerinden birisi de alan gezisi etkinlikleridir. Alan gezisi etkinlikleri çocukların bütün gelişim alanlarını destekleyen, yaparak yaşayarak ve gerçek yaşam deneyimleriyle eğlenerek öğrenmelerini sağlayan etkinliklerdir. Alan gezisi etkinlikleri çocukların kavramlarla ilgili bilgileri anlamalarına yardım etmekte ve çocuklarda öğrenmenin kalıcı olmasını sağlamaktadır.
Alan gezisi etkinlikleri çocukları bir yere götürüp eğlenceli vakit geçirmeleri anlamına gelmemektedir. Alan gezisi etkinlikleri çocukların hayata ve çevrelerine karşı yaparak yaşayarak deneyim kazanmalarını, çocukların herhangi bir konu hakkında bilgi düzeylerini arttırmalarını ve çocukların sosyal-duygusal becerilerini destekleyen etkinliklerdir. Alan gezisi etkinlikleri çocukların meraklarını ve deneyimlerini genişletmekte, çocukların farklı çevrelerde yardımlaşarak öğrenmelerini sağlamakta ve hoşlandıkları etkinlikleri yapmalarına fırsat vermektedirler. Gezi etkinlikleri süresince çocuklar farklı insanlarla tanışmakta, farklı yerler görerek keşfetmekte ve kendi öğrenme çevrelerini inşa etmeleri desteklenmektedir. Çocukların gezi etkinliklerinde akranları ile farklı yerlerde farklı beceriler üzerine paylaşımları onların sosyal becerilerini de geliştirmektedir. Alan gezisi etkinlikleri çocukların ilk elden deneyimler vasıtasıyla öğrenme fırsatı buldukları, onları heyecanlandıran harika deneyimler yaşamalarına fırsat vermektedir. Örneğin; ekmek fırınına düzenlenen bir gezide çocuklar ekmeğin nasıl yapıldığını gözlemekte aynı zamanda fırında çalışan kişilerin yardımlaşarak bir işi nasıl başardıklarını görme fırsatı edinmektedirler. Alan gezisi etkinlikleri çocukların anlamlı öğrenmelerinde değerli bir araç olup, ilgisiz görünen öğrencileri bile motive etmektedir
Eğlenceli ve eğitici bir alan gezisi deneyimi, gezi öncesinde, gezi sırasında ve gezi sonrasında iyi bir planlama yapmayı gerektirmektedir. Bununla birlikte, alan gezilerinde etkili etkinlik planlarının uygulanması süresince, çocukların tecrübelerini ve fikirlerini rahat ifade edecekleri, tartışabilecekleri ortamların hazırlanması oldukça önemlidir. Alan gezisi etkinliklerinin okul öncesi dönem çocuklarının gelişim ve eğitimleri açısından istenen hedefleri gerçekleştirebilmesinde okul öncesi öğretmenlerinin bu konudaki farkındalık, inanç ve uygulamaları hayati derecede önemlidir.